9 کلاس کالاهای خطرناک کدامند؟

کالاهای خطرناک مواد یا اقلامی با خواص فیزیکی و شیمیایی خاص هستند. اگر این کالاها به درستی کنترل نشوند، خطرات بالقوه‌ای برای سلامت و ایمنی و یا زیرساخت‌ها ایجاد می‌کنند. این کالاها در سیستم طبقه‌بندی مشخص شده توسط کمیسیون حقوق سازمان ملل، به 9 دسته تقسیم می‌شوند. هر ماده خطرناک دارای کلاس اختصاصی خود است.

9 کلاس کالاهای خطرناک وجود دارد، این طبقه بندی بر اساس ماهیت خطر این مواد تعیین می‌شود:

1: مواد منفجره

2: گازها

3: مایعات قابل اشتعال

4: جامد قابل اشتعال

5: عوامل اکسید کننده و پراکسیدهای آلی

6: سموم و مواد عفونی

7: رادیواکتیو

8: خورنده

9: کالاهای خطرناک متفرقه

کلاس 1: مواد منفجره

موادی که طی یک واکنش شیمیایی قابلیت انفجار دارند، مواد منفجره خطرناک در نظر گرفته می‌شوند؛ زیرا دارای مولکول‌هایی هستند که برای تغییر حالت سریع طراحی شده‌اند؛ این تغییر حالت معمولاً از حالت جامد به گاز بسیار داغ است. برای مواد منفجره، 6 زیرمجموعه در نظر گرفته شده است که به رفتار محصول در لحظه شروع واکنش مربوط می‌شود.

1.1: خطر انفجار انبوه دارند

1.2: دارای خطر بیرون زدگی هستند اما خطر انفجار انبوه ندارند.

1.3: دارای خطر آتش سوزی و انفجار جزئی یا خطر بیرون زدگی جزئی یا هر دو هستند.

1.4: خطر قابل توجهی ندارند. تنها در حین حمل و نقل و با تاثیر کمی بر بسته بندی، احتمال احتراق دارند.

1.5: اقلام کاملا غیر حساس که خطر انفجار انبوه دارند.

1.6: اقلام کاملا غیر حساس که خطر انفجار دسته جمعی ندارند.

نمونه‌هایی از مواد منفجره عبارتند از مواد آتش بازی و فندک.

کلاس 2: گازها

این کلاس شامل گازهای فشرده، به شکل مایع، سرد، مخلوط گازها با بخارات دیگر و محصولاتی است که با گازها یا آئروسول ها شارژ شده‌اند. این گروه اغلب قابل اشتعال هستند و می‌توانند سمی یا خورنده باشند. آنها خطرناک هم هستند؛ زیرا می‌توانند از نظر شیمیایی با اکسیژن واکنش دهند. این کلاس به سه زیر بخش تقسیم می‌شود:

2.1: قابل اشتعال

2.2: غیر قابل اشتعال و غیر سمی

2.3: سمی

نمونه‌هایی از گازها عبارتند از آئروسل ها و کپسول‌های آتش نشانی.

کلاس 3: مایعات قابل اشتعال

به مایع، مخلوطی از مایعات یا مایعات حاوی مواد جامد، مایعات قابل اشتعال گفته می‌شود، که برای احتراق به دمای بسیار پایین تری نسبت به سایر مواد نیاز دارند. دمای اشتعال به حدی پایین است که خطر آتش گرفتن مایعات در حین حمل و نقل وجود دارد. این موضوع حمل و نقل مایعات قابل اشتعال را بسیار خطرناک می‌کند، زیرا بسیار فرار نیز هستند. مایعات قابل اشتعال معمولاً به عنوان سوخت در موتورهای احتراق داخلی وسایل نقلیه موتوری و هواپیماها استفاده می‌شوند. این بدان معناست که آنها بیشترین تناژ کالاهای خطرناک را تشکیل می‌دهند که با حمل و نقل سطحی جابجا می شوند. بسیاری از محصولات خانگی نیز حاوی این مایعات هستند، از جمله عطرها و استون پاک کننده ناخن.

کلاس 4: مواد جامد قابل اشتعال

کالاهای خطرناک کلاس 4 محصولاتی هستند که به راحتی قابل اشتعال هستند و ممکن است هنگام حمل و نقل منجر به آتش سوزی شوند. برخی از کالاها واکنش خود به خودی نشان می دهند و برخی ممکن است خود به خود گرم شوند. 3 زیر شاخه برای کالاهای خطرناک کلاس 4 وجود دارد:

4.1: جامد قابل اشتعال: این گروه نسبت به مواد قابل اشتعال معمولی خیلی راحتتر می‌سوزند. سوختن مواد جامد قابل اشتعال نیز شدید و سریع است. آنها فوق العاده خطرناک هستند؛ زیرا می‌توانند به صورت انفجاری تجزیه شوند، به شدت بسوزند یا گازهای سمی تولید کنند.

4.2 خود اشتعال: این مواد می‌توانند جامد یا مایع باشند. آنها در تماس با اکسیژن خود به خود مشتعل می‌شوند.

4.3 کالاهای خطرناک در حالت مرطوب: این کالاها با آب واکنش می‌دهند و گاز قابل اشتعال تولید می‌کنند که می‌تواند در اثر گرمای واکنش مشتعل شود. نمونه‌هایی از جامدات قابل اشتعال عبارتند از پودرهای فلزی، باتری های سدیم و کیک بذر (دانه های حاوی روغن).

کلاس 5: عوامل اکسید کننده و پراکسیدهای آلی

کلاس 5 به “عوامل اکسید کننده” و “پراکسیدهای آلی” تقسیم می‌شوند. این کالاها اغلب به دلیل میزان بالای اکسیژنشان بسیار واکنش پذیر هستند. آنها به آسانی با سایر مواد قابل اشتعال یا احتراق واکنش نشان می‌دهند؛ این یعنی ممکن است آتش سوزی رخ دهد و در فضاهای محدود ادامه یابد. خاموش کردن این مواد نیز بسیار دشوار است که آنها را خطرناک تر هم می‌کند.

کلاس 5.1 عوامل اکسید کننده

عوامل اکسید کننده یا اکسنده‌ها می‌توانند منجر به اشتعال شوند یا در اشتعال شرکت کنند. اکسیدکننده‌ها لزوماً به خودی خود قابل اشتعال نیستند، اما اکسیژنی که تولید می‌کنند می‌تواند باعث احتراق با مواد دیگر شود.

کلاس 5.2 پراکسیدهای آلی

ساختار مولکولی این گروه، آنها را به شدت مستعد اشتعال می‌کند. این بدان معنی است که آنها خود به خود در معرض احتراق هستند. این مواد طوری طراحی شده‌اند که برای مقاصد صنعتی واکنش پذیر باشند، بنابراین ناپایدار هستند و می توانند منفجر شوند.

به عنوان مثال می‌توان به پراکسید هیدروژن و نیترات سرب اشاره کرد.

طبقه 6: سموم و مواد عفونی

کلاس 6.1 سموم: مواد سمی ممکن است باعث مرگ شوند؛ زیرا همانطور که از نامشان پیداست سمی هستند. اگر از طریق بلع، تنفس یا جذب از طریق پوست وارد بدن شوند، می‌توانند آسیب جدی به سلامت انسان وارد کنند. برخی از سموم در عرض چند دقیقه منجر به مرگ می‌شوند، درحالیکه برخی دیگر تنها در صورتی آسیب می‌رسانند که دوز آنها از میزان خاصی بیشتر باشد.

کلاس 6.2 مواد عفونی: مواد عفونی حاوی میکروارگانیسم‌هایی هستند که باعث ایجاد بیماری‌های عفونی در انسان یا حیوانات می‌شوند که در غیر این صورت به عنوان پاتوژن شناخته می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به زباله‌های پزشکی، زباله‌های کلینیکی و اسیدها اشاره کرد.

طبقه 7: مواد رادیواکتیو

مواد رادیواکتیو حاوی اتم‌های ناپایداری هستند که ساختار خود را به‌طور تصادفی تغییر می‌دهند. آنها حاوی «رادیونوکلئیدها» یعنی اتم‌هایی با هسته ناپایدار هستند. هسته ناپایدار انرژی رادیواکتیو را آزاد می‌کند. هنگامی که یک اتم تغییر می‌کند، تابش یونیزان ساطع می‌کند که می‌تواند باعث تغییرات شیمیایی یا بیولوژیکی شود. این نوع تشعشعات می‌تواند برای بدن انسان خطرناک باشد. به عنوان مثال می‌توان به سنسورهای دود و کیک زرد اشاره کرد.

کلاس 8: مواد خورنده

مواد خورنده، موادی بسیار واکنش پذیر هستند که اثرات شیمیایی مثبتی ایجاد می‌کنند. این مواد به دلیل واکنش پذیری خود در مواجهه با دیگر مواد باعث واکنش‌های شیمیایی و تخریب می‌شوند. اگر مواد خورنده به بافت زنده برخورد کنند، می‌توانند آسیب شدیدی ایجاد کنند. به عنوان مثال می‌توان به باتری‌ها و کلریدها اشاره کرد.

طبقه 9: کالاهای خطرناک متفرقه

این دسته موادی را در بر می‌گیرد که خطر آنها در دسته‌های دیگر قرار داده نشده است. به عنوان مثال می‌توان به یخ خشک، GMOها، انجین موتورها، قفل کمربند ایمنی، آلاینده‌های دریایی، آزبست، ماژول‌های کیسه هوا و مواد مغناطیسی اشاره کرد.

منبع: https://www.delta-net.com